Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Asi Nehrini istila eden ve oksijeni azaltması sebebiyle nehir içindeki canlılar için tehdit oluşturan su sümbüllerinin silaj olarak değerlendirilmesine yönelik TÜBİTAK destekli bir çalışmaya ev sahipliği yapıyor.
PROJE BİLGİLERİ VE AMACI
Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümünden Doç. Dr. İbrahim Ertekin’in yürütücülüğündeki proje ekibinde yine aynı bölümden Prof. Dr. Ersin Can, Prof. Dr. İbrahim Atış ve Prof. Dr. Ömer Konuşkan ile Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Kızılşimşek ve Prof. Dr. Adem Kamalak yer alıyor.
Doç. Dr. Ertekin, alt yapısı hazır olan projeyi ekip olarak 2023 yılının Nisan-Mayıs ayları arasında hazırladıklarını ve TÜBİTAK’a sunduklarını, Temmuz ayı içerisinde de projenin kabul edildiğini bildirdi ve 2023 yılının Temmuz ayından sonra sözleşme imzalayarak çalışmalara başladıklarını ekledi.
30 aylık süresi olan proje kapsamında Asi Nehri’nde istilacı pozisyonunda olan su sümbülünün ekonomiye katkı sağlaması amacıyla yem olarak değerlendirilmesi hedefleniyor.
ÇİFTÇİLERE VE SU ALTI CANLILARINA ZARAR VERİYOR
Su sümbülünün çiftçilere verdiği olumsuz etkilere dikkat çeken Doç. Dr. Ertekin “Amik Ovası’nda yer alan sulanabilir arazilerin büyük çoğunluğu Asi Nehri’nden sulanıyor. Ancak Asi Nehri yüzey akışı az olan bir nehir. Bu yüzden nehirde su sümbülü popülasyonu oldukça artıyor. Özellikle yaz aylarında çiftçiler sulama konusunda sıkıntı çekiyorlar. Çünkü çok istilacı, çok üreyen bir bitki olan sümbüller nehri tamamen kaplıyorlar.” ifadelerini kullandı. Ayrıca bitkinin suyun içerisindeki oksijen oranını düşürdüğü için canlı yaşamına da olumsuz etkileri olduğunu sözlerine ekliyor.
PROJE YÖNTEMİ
Türkiye’nin hayvan yemi konusunda sıkıntı çektiği için dışarıdan yem ithal ederek döviz çıktısına neden olduğunu söyleyen Doç. Dr. Ertekin, bu bitkinin farklı silaj teknolojileri ile kaba yem elde edilmesine yönelik çalışma yürüttüklerini, özellikle kesif yem üretimi için ihtiyaç duyulan ham maddenin dışarıdan ithal edilmesinin ve döviz kaybının önüne geçilebileceğini vurguluyor.
Sümbülün suda yetiştiği için kuru maddesinin yüzde 10-15 gibi oldukça düşük oranda kaldığı bildiriliyor. Yüksek oranda su ihtiva ettiği için bunun silolanması ve silaj haline getirilmesi güç oluyor. Proje ekibi farklı silaj teknolojisi kullanarak su sümbüllerini mısır bitkisinin geçtiği aşamalardan geçirip silaj haline dönüştürmeyi ve hayvanın kolayca tüketebileceği aşamaya getirmeyi planlıyor.
Yaklaşık 1 milyon bütçesi olan proje çıktılarının yüksek etki faktörüne sahip iyi dergilerde yayınlanması, ulusal ve uluslararası kongrelerde tanıtılması düşünülüyor. Çiftçilerle buluşturtulması ise nihai hedef olarak görülüyor.
