Hatay’daki bazı sivil toplum kuruluşları, Antakya Organize Sanayi Bölgesi’nde toplanarak ortak basın açıklaması gerçekleştirdiler. STK’lar yaptıkları ortak açıklamada şehrin Özel Afet Bölgesi ilan edilmesini istediler.
Antakya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hikmet Çinçin, toplantıda yaptığı açıklamada, Hataylıların 6 Şubat’ta büyük bir felaket yaşadıklarını söyledi.
Hatay’da depremlerin ardından sıkıntıların azalacağına, artarak devam ettiğini belirten Çinçin, şunları söyledi:
“17 Ağustos Marmara Depremi acılarının anılacağı bu günde, bölgemizi yeniden ayağa kaldırmak için daha önce de defalarca yaptığımız çağrıyı bir kez daha tekrar etmek mecburiyetimizi kamuoyu ile paylaşıyoruz. İlimizden göç eden insanların geri dönmeleri, istihdamın ve ekonominin canlanması, ilimizin yeniden ayağa kalkabilmesi için ivedilikle özel afet bölgesi ilan edilmesi gerekmektedir. Felaketin etkisinin en çok yaşandığı bölgemizdeki her konuda devam eden sorunların ancak özel afet bölgesi kapsamında ele alınarak çözüme ulaştırılması, sesimizin duyulduğunu ve unutulmadığımızı gösterecektir.”
Milletvekillerini kente davet eden Çinçin, TBMM’nin Hatay için olağanüstü toplanmasını, somut çözümler üretilmesini beklediklerini söyledi.
TOPLANTIDA ÖNE ÇIKAN AÇIKLAMALAR
Çinçin, açıklamasında, yıkımın en yoğun yaşandığı ilimiz Hatay’da ve bilhassa Antakya çevresinde, depremin ilk gününden bu yana, yaşanan sıkıntıların, gün geçtikçe katlanarak, arttığını belirterek, şöyle devam etti:
"Ekonomi, eğitim sağlık, moloz dökümünü, enkaz kaldırma, trafik, ulaşım, barınma, tarihi dokunun kaybı, güvenlik, elektrik ve su ihtiyacı, toplum psikolojisi, iş gücü kaybı, demografik yapı gibi her türlü sorunun hala devam ediyor olması, şehrimiz insanını, çaresiz bırakmıştır.
Depremden etkilenen illerin, 2021 yılında Gayri Safi Yurt İçi Hasıladan (GSYH) aldığı pay % 9,8’tir. Yaklaşık 79 milyar $ büyüklüğünde milli gelir bu bölgede oluşmaktadır. 2021 yılı Hatay ili GSMH’sı 6.785 $’dır.
DEPREM SONRASI İHRACATIMIZ YÜZDE 41'E DÜŞEREK 931 MİLYON DOLARA GERİLEDİ
Deprem sonrası ihracatımız %41 düşerek 931 Milyon dolara gerilemiştir. İhracatta ilk 10’da yer alan Hatay, 15.sıraya düşmüştür. Özellikle, yaş sebze ve meyve ihracatı yapan firmalarımızın önemli bir kısmı Mersin, Adana ve Antalya’ya yönelmişlerdir.
Deprem sonrası iş gücü kaybı ve işsizlikle savaşan Hatay’da, 2022 yılında 7.583 kişi işsizlik ödeneği alırken, 06 Şubat Sonrası bu başvuru sayısı 34.456 olmuştur. Bu başvuruların 27.727’si kabul edilmiştir. Hatay İli Kısa Çalışma Ödeneğine başvuru yapan firma sayısı 12.385’dir. (İŞKUR Mayıs 2023)
HATAY'DA İŞVERENLER, DİĞER İLLERDEKİ İŞVERENLERLE BİR TUTULAMAZ
İş yerindeki mevcut işçiler ile işe yeni başlayan işçilerin SGK primlerine 1 yıl boyunca muafiyet sağlanması ya da indirim uygulanmasına ihtiyaç vardır.
Her şeyini kaybetmiş işverenler, diğer illerdeki işverenlerle, bir tutulamaz. Deprem bölgesinde, çok zor şartlarda yaşayan, en temel ihtiyaçlarını dahi, karşılamakta zorlanan işverenlerden, BAĞKUR primi talep edilmemeli, ya da prim ödemeleri, çok uzun vadelere bölünerek, ötelenmelidir.
Deprem bölgesine ait beyan ve bildirimler ile ilgili çalışmaların ivedilikle planlanması, işverenlere, makul zamanda, bilgi verilmesi gerekmektedir.
560 BİN KİŞİ HATAY'DAN GÖÇ ETTİ
Kredi kartı ertelemelerinin taksitlendirilmesinde, Şubat ayı ödemeleri, Eylül ayına ertelense de, tek seferde ödeme miktarları çok yüksek kalmaktadır.
AFAD verilerine göre, 560 bin kişi Hatay'dan göç etmiştir. Yani, şehrin 3'te 1'i Hatay dışında yaşamaktadır. Hatay’a geri dönüş için, geçici barınma alanlarının, tasarlanması gerekir. Yetişmiş ve göç eden iş gücünün geri dönmesi, elzemdir. Bunun yanında, Hatay’da işçi ve memur statüsündeki vatandaşların, maaşlarındaki gelir vergisi yükünün muafiyeti ya da belli oranda kaldırılması, bölgedeki göçü ciddi oranda engelleyecek ve tersine göçü, teşvik edecektir.
Hatay ilinin turizm sanayi ve tarım sektörlerinde güçlü ve gelişmiş bir il olduğu gerçeği unutulmadan, sadece barınmaya yönelik değil; tüm bu sektörleri destekleyecek, bölgesel kalkınmaya hizmet edecek hamlelerin yapılması ve bu hamlelerin kent kültürünü de yaşatacak şekilde bütüncül bir yaklaşımla İmar planlarının tasarlanması ve ilimizin yeniden inşası için gerekli sürecin hızlandırılması gerekmektedir.
YIKILAN İŞYERLERİ HIZLICA AYAĞA KALDIRILMALI
Yıkılan iş yerlerinin tekrar hızlıca ayağa kalkması için, ruhsat işlemlerinin hızlandırılması, yerinde dönüşüm kapsamında, kredi sağlanması ya da hibe verilmesi önemlidir. Verilecek hibe, işyerinin büyüklüğü ile orantılı olmalıdır.
Hatay, kadim bir kenttir. Tarihi alanların ayağa kaldırılmasında, aceleci uygulamalardan ve projelerden kaçınılmalıdır.
Bölgede yaşanan depremlerde ampüte olmuş yurttaşlarımızın sayısının çokluğu acı bir gerçekliktir. Bu gerçeklikten hareketle kentlerin engelli dostu biçimde tasarlanması ve buna uygun yer seçimi ve ulaşım olanaklarının geliştirilmesi gerekmektedir
EĞİTİM SORUNU
Hatay’da deprem öncesinde; okul öncesi-ilkokul-ortaokul-lise olmak üzere 501.525 öğrenci eğitim görmekte, 29.005 öğretmen de görev yapmaktaydı. (Kaynak:MEB)
2023-2024 Eğitim ve öğretim yılında tüm öğrenci ve öğretmenlerin ulaşım sorunları çözülmeli, en az 2 yıl ücretsiz ulaşım-taşıma imkanı sağlanmalı, öğrencilerin en az 2 yıl boyunca kitap ve kırtasiye giderleri karşılanmalı, öğrencilere en az 1 öğün ücretsiz yemek verilmelidir.
SAĞLIK SORUNU
Eski Antakya Devlet Hastanesi tamamen çökmüş, Şehir Hastanesi ve MKÜ Araştırma Hastanesi hasar görmüş, Defne ve Akademi Hastaneleri yıkılmıştır. Deprem sonrasından günümüze kdar geçen süreçte yeterli ve donanımlı sağlık hizmetleri sunulamamıştır. Özellikle, doğum yaptırılacak ve kronik hastaların bakımlarının yapılacağı alanlar, oluşturulmalıdır.
Ağır hasarlı binaların yıkımı sonrasında, demir ayrıştırması yerinde yapılmakta, enkaz yıkım işlemleri, su kullanılarak yapılmamaktadır. Böylece, solunum yoluyla vücuda giren asbest, özellikle, akciğerlerde birikerek, kanser riski yaratmaktadır.
HATAY HAVAALANININ ONARIMI 8 AY SÜRECEK
Hatay havalimanı pistinin onarımının, 8 ay süreceği planlanmaktadır. İlimizin, en önemli ulaşım yollarından biri olan, Hatay havalimanımızın, 8 aydan daha kısa sürede tamamlanması, elzemdir.
Antakya— Madenli Otoyol çalışmalarının bir an evvel tamamlanması gerekmektedir.
SANAYİ SİTESİNDE YÜZDE 80 YIKIM OLDU
Altınözü/Enek Organize Sanayi Bölgesi’nin (Karma) alt yapı çalışmalarının başlatılıp, yatırımcılara teslim edilmesi gerekmektedir.
Küçük Sanayi Sitesi’nde, %80 oranında yıkım olmuştur. Yerinde dönüşüm için, inşaat izni verilmesi halinde, inşaatlar, çok kısa sürede tamamlanacak, KSS, yeniden faaliyete geçebilecektir. Bu durum, esnafa büyük motivasyon kaynağı olacaktır.
TEMİZ SU SORUNU
Hatay’da temiz suya erişim sorunu, hala devam etmektedir. 6 ayı aşkın süredir, arıtma çözümleri ve şebeke hatlarının onarılması hususunda, hiçbir sonuç, elde edilememiştir. Bu durum, hijyen ve bulaşıcı hastalık riskini, arttırmaktadır.
İLETİŞİM SORUNU
Deprem sonrası mobil iletişim ve internet şebekeleri, hala sorunludur. Bölge insanına, bedava internet hakkı da tanınmalıdır.
Akıl almaz boyutlara varan hırsızlık ve yağma, hala devam etmektedir. Binaların tamamına yakını, hasar durumuna bakılmaksızın, acımasızca soyulmuştur. Yurttaşın, anayasal güvencesi olan “can ve mal güvenliği” sağlanamamıştır.
6 AY GEÇTİ SOMUT ADIM ATILMADI
Felaketin üzerinden 6 ay geçmesine rağmen, kentte yaşamaya çalışan ve kentine dönme hayali kuran insanımıza, umut veren somut adımlar, atılamamıştır. Kamuoyunun, yaşamsal beklentilerini karşılamak hususunda, bıçak kemiğe dayanmıştır.
“Daha ne kadar yıkılmak, kaybetmek, ölmek gerekir” öfkesi, bu topraklarda yaşayan insanların, sesini duyurabilme çığlığının bir ifadesidir.
İlimizden göç eden insanların geri dönmeleri, istihdamın ve ekonominin canlanması, ilimizin yeniden ayağa kalkabilmesi için ivedilikle "ÖZEL AFET BÖLGESİ" ilan edilmesi gerekmektedir. Felaketin etkisinin, en çok yaşandığı bölgemizdeki, her konuda devam eden sorunların, ancak “ÖZEL AFET BÖLGESİ” kapsamında ele alınarak, çözüme ulaştırılması, sesimizin duyulduğunu ve unutulmadığımızı gösterecektir.
Son olarak, TBMM’deki 600 Milletvekilimizi, yarası, ağır bir şekilde, kanamaya devam eden, Hatay’a, davet ediyoruz ve ivedi bir şekilde, Meclis’in, Hatay için, Olağanüstü toplanmasını, somut çözümler üretmesini, bekliyoruz!
SESİMİZİ DUYAN VAR MI?
