Hatay sınırları içerisinde bulunan endemik bitki türleri ilgili yaptığı araştırmalar ile gazetemize konuk olan Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği Başkanı Dr.Biyolog Samim Kayıkçı bölgemiz tarım ürünleri arasında yer alan maydanoz konusunda hazırladığı yazısında, "Hatay ili, sahip olduğu doğal, tarihi ve kültürel değerlerinin yanında aynı zamanda eşsiz bir tarım kentidir. Binlerce yıllık tarihinde, birçok medeniyetin katkısıyla, zengin bir tarım kültürü ve tarımsal biyoçeşitlilik gelişmiştir. Günümüzde, ilimizde, pek çok tarım ürünü yetiştirilmektedir. İlimiz özellikle bazı tarımsal ürünler açısından (maydanoz, dereotu, pazı, tatlı patates, mandalina, portakal, pamuk vb.) ulusal düzeyde önemli bir konuma sahiptir.
Bilimsel adı Apiaceae olan Maydonazgiller ailesi, maydanoz, kimyon, havuç, kişniş, kereviz ve dereotu gibi önemli sebze ve baharat bitkilerini barındırır. Maydanoz (Petroselinum crispum), yaz aylarında sarımsı renkte küçük çiçekler açan, iki yıllık bir bitki türüdür. Ülkemizde geniş alanlarda tarımı yapılan önemli bir sebze ve baharat bitkisidir. TÜİK 2022 verilerine göre, Hatay ili, ülkemizde, maydanoz üretiminde 1. sıradadır. Ülkemiz üretiminin yarısından fazlası (%55) ilimizde yapılır. Maydanoz genel olarak taze tüketilmekle birlikte maydanoz yağı veya kurutulmuş şekilde de tüketimi yapılmaktadır.
Maydanozda, karatenoidler (lutein, zeaksantin, beta karoten), flavonoidler (luteolin, apigenin, chrysin, chrysoeriol, quercetin), vitamininler (A, B, C, E ve K), mineraller (demir, çinko, kalsiyum, fosfor, potasyum, magnezyum), kumarin ve uçucu yağlar (apiol, myristicin, β-phellandrene, α-pinene, β-pinene, myrcene) bulunur. İçerdiği kimyasallar sayesinde, antioksidan, hepatoprotektif, beyni koruyucu, antidiyabetik, analjezik, spazmolitik, tansiyon düşürücü, antibakteriyel ve antifungal gibi birçok etkisi rapor edilmiştir.
Maydanozun, ülkemizde, geleneksel olarak, mide rahatsızlıkları, böbrek taşı, ağız yaraları, hemoroit, idrar yolları enfeksiyonları ve ödem tedavisinde kullanıldığı raporlanmıştır. Afrika Kıtasında yer alan Mauritius Cumhuriyeti’nde, yerel olarak “Persil” ismiyle bilinen bitkinin, yapraklarından hazırlanan dekoksiyonun (kaynatma) yüksek kolesterol tedavisinde kullanıldığı raporlanmıştır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde, bitkinin yaprak ve gövdelerinden hazırlanan dekoksiyonun, geleneksel olarak, idrar artırıcı, safra taşı ve kabızlık tedavisinde kullanıldığı belirtilmiştir. Eskişehir ilinin Mihalgazi ilçesinde, bitkinin yaprak ve dallarından hazırlanan dekoksiyonun, geleneksel olarak, idrar yolu enfeksiyonları, diyabet, hipertansiyon, guatr, adet sancısı ve adet düzensizliği tedavisinde; yaprak ve dallarından hazırlanan infüzyonun (demleme) böbrek hastalıkları, böbrek taşı ve kısırlık (kadınlarda) tedavisinde kullanıldığı rapor edilmiştir. Erzincan ilinin Üzümlü ilçesinde, bitkinin yaprak ve dallarından hazırlanan dekoksiyonun, geleneksel olarak, idar yolları enfeksiyonları ve zayıflama için kullanıldığı; yaprakların, taze olarak, göz sağlığı için yendiği belirtilmiştir. Hatay ilinde, yerel olarak “Bağdünes (Arp.)” ve “Maydanoz” isimleriyle bilinen bitkinin, geleneksel olarak, yapraklarından hazırlanan infüzyonun, adet ağrısı, mide ağrısı, gastrit, mide ülseri, diyabet ve mesane iltihabı tedavisinde; ayrıca süt arttırma ve göğüs büyütme (kadınlarda) amacıyla kullanıldığı rapor edilmiştir. Pek çok şifalı kullanımının yanında, bazı uzmanlar tarafından, hamileliğin erken döneminde aşırı tüketilmemesi önerilmektedir.
Özel ve önemli bir tarım şehri olan ilimizin eşsiz tarımsal biyoçeşitliliğini tanımak ve tanıtmak son derece önemlidir. İnsan sağlığı açısından önemli bir besin kaynağı olan maydanozun tüketimini arttırmalı ve yerli üretime sahip çıkmalıyız" dedi.
