Gümrük Müşaviri / Yazar Mehmet Çardak, ‘Güvenli ve güvensiz ürünler’ hakkında değerlendirmede bulundu.
Çardak, yaptığı açıklamada, piyasaya arz edilecek her ürünün, insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından asgari güvenlik koşullarının sağlaması gerektiğini belirtti.
Piyasaya güvenli ürün sokulmasını sağlamak ve ürün güvenliğine ilişkin tedbirleri almak amacıyla Avrupa Birliği’nin ‘Genel Ürün Güvenliği’ne ilişkin mevzuatı temel alınarak 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hazırlandığını ve 2002 yılı itibariyle yürürlüğe girdiğine dikkati çeken Çardak, şöyle devam etti:
Bu kapsamda, kendi görev alanlarına giren ürünlerin mevzuatının hazırlanması ve uygulanmasından yetkili kuruluşlar sorumludur.
Diğer taraftan üretici piyasaya güvenli ürün arz etmek zorundadır. Bununla birlikte, ürüne ilişkin tüketiciye bilgi sağlamak, özelliklerini belirtecek şekilde ürünü işaretlemek; gerektiğinde piyasaya arz edilmiş ürünlerden numuneler alarak test etmek, şikayetleri soruşturmak ve yapılan denetim sonuçlarından dağıtıcıları haberdar etmek, riskleri önlemek amacıyla ürünlerin toplatılması ve bertarafı da dâhil olmak üzere gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Dağıtıcı ise, sahip olduğu bilgiler çerçevesinde, güvenli olmayan ürünleri piyasaya arz edemez ve faaliyet alanı çerçevesinde ürünlerin taşıdığı riskler ve risklerden korunmak için alınması gereken önlemler hakkında ilgililere bilgi verir.
Üreticinin tespit edilemediği durumlarda, üreticinin ve ürünü tedarik ettiği kişinin kimliğini bildirmeyen satıcı ‘üretici’ olarak kabul edilir ve ürüne ilişkin tüm sorumluluğu üstlenir.
İlgili mevzuatına uygunluğu belgelenmiş olsa dahi, bir ürünün güvenli olmadığına dair kesin belirtilerin bulunması halinde, bu ürünün piyasaya arzı, kontrol yapılıncaya kadar yetkili kuruluşça geçici olarak durdurulur.
Yapılan kontrol sonucunda ürünün güvenli olmadığının tespit edilmesi halinde, yetkili kuruluş, ürünün piyasaya arzını yasaklar ve/veya piyasaya arz edilmiş ürünleri toplatır ve/veya ürünlerin kısmen veya tamamen bertaraf edilmesini sağlar.
GÜVENLİ ÜRÜN DENETİMLERİ
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, tüketicilerin günlük hayatta yoğun olarak kullandıkları giysi, ayakkabı, kırtasiye, mobilya, deterjan, çocuk bakım ürünleri ve oyuncaklar gibi birçok üründe piyasa gözetimi ve denetimi faaliyeti yürütmektedir. Burada amaç, söz konusu ürünlerin taşıdığı fiziksel ve kimyasal risklerden tüketicilerin korunmasıdır. Bunu sağlamak için piyasada planlı ve şikâyet üzerine denetimler yapılmaktadır.
Denetimler belge kontrolü ve gerektiğinde laboratuarda test ettirme şeklinde yapılmaktadır. Denetimler sonucunda mevzuata aykırı bulunan ürünler toplatılmakta, ilan edilmekte ayrıca üreticisine de idari para cezası uygulanmaktadır.
Satın aldığı ürünün güvensiz olduğunu düşünen tüketiciler, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Alo 175 Tüketici Hattı’ndan ve www.tuketici.gov.tr adresinden Bakanlık yetkililerine ulaşabilirler ve şikâyetlerini bildirebilirler.
GÜVENSİZ ÜRÜN SATANLARA CEZA
Tüketicinin korunması açısından, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü ekipleri, insan sağlığı, can ve mal güvenliği ile çevre bakımından güvenli olmadığı tespit edilen güvensiz ürünlerin belirlenmesi amacıyla denetimler gerçekleştirmektedir.
2016 yılının ilk altı ayında yapılan denetimlerde; oyuncak, ayakkabı ve çocuk bakım ürünlerinin de aralarında yer aldığı 3 bin 125 ürünün, tüketiciler için ‘güvensiz’ olduğu tespit edilmiştir. Güvensiz ürün satanlara yılın ilk yarısında 642 bin lira para cezası verilmiştir.
Bu çerçevede birçok alanda doğrudan çeşitli testler yapan ekipler, yılın ilk 6 ayında piyasadaki toplam 289 bin 106 ürünü denetlemiştir. En çok denetim, yaklaşık 117 bin ürünle tekstil ve 83 bin ürünle oyuncak sektöründe gerçekleştirilmiştir. Ama Bakanlığın bir yandan ürünlerdeki güvensizlik oranının azaltılması yönünde gayret gösterirken, diğer yandan da “Güvenli Ürün” kavramı konusunda tüketicileri bilgilendirme yönünde de gayret göstermesi gerekmektedir.”
