Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Kaya’nın öncülüğünde deprem sonrası kum sineklerinin dağılımını ve taşıdığı Leishmania türlerini inceleyen önemli bir proje yürütülüyor.
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi (HMKÜ) Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Kaya, TÜBİTAK 1001 programı kapsamında yürüttüğü projeyle dikkat çekiyor. Deprem sonrası vektör kaynaklı hastalık riskini azaltmayı hedefleyen çalışma, Hatay genelindeki 15 ilçede kum sineklerinin türlerini ve taşıdığı hastalıkları araştırıyor.
Proje Neden Önemli?
Kum sinekleri, halk arasında “şark çıbanı” olarak bilinen kutanöz leishmaniasis hastalığının vektörüdür. Hatay’da bu hastalığın endemik olduğu bölgeler arasında yer almaktadır.
Deprem ve Sağlık Riskleri
6 Şubat 2023’te meydana gelen büyük deprem, Hatay’da ciddi yıkımlara neden olmuştur. Deprem sonrası meydana gelen enkaz ve moloz yığınları, koruma tedbirlerinin azalması gibi faktörler çalışmada adı geçen vektör için uygun üreme alanlarının oluşmasına ve yer değiştirmesine zemin hazırlamıştır. Yapılan araştırmalar, bu tür doğal afetlerin ardından hastalık taşıyan vektör popülasyonlarının arttırabileceğini ortaya koymaktadır.
Araştırmanın Detayları
Proje kapsamında, Hatay’ın 15 ilçesinde her biri üç köyden seçilen toplam 45 lokaliteden kum sineği örnekleri toplandı. Dr. Kaya ve ekibi, bu örneklerin morfolojik tanımlamalarını ve moleküler yöntemlerle Leishmania paraziti taşıyıp taşımadığını incelemektedir. Çalışmanın sonucunda, kum sineklerinin tür dağılımı ve taşıdığı parazit türleri belirlenecektir.
Belediyelerle İş Birliği
Proje sonuçlarının başta Hatay Büyükşehir Belediyesi olmak üzere tüm ilçe belediyeleriyle paylaşılacağı ifade edildi. Dr. Kaya, “Bu verilerle, kum sineklerine karşı mücadele programları oluşturulabilir ve yoğunluğun fazla olduğu bölgelere öncelik verilebilir” dedi.
Proje Bütçesi ve Kazanımları
2 milyon 227 bin 500 TL bütçeyle yürütülen projede, laboratuvar çalışmaları için yeni cihazlar alındı. Ayrıca projede görev alan yüksek lisans öğrencileri, sahada edindikleri bilgi ve deneyimlerle akademik anlamda da büyük kazanımlar elde etmektedirler.
Beklentiler ve Gelecek Planları
Bu kapsamlı araştırma, vektör kaynaklı hastalıkların kontrol altına alınması ve halk sağlığının korunması açısından büyük önem taşıyor. Çalışmanın bölgedeki vektör dağılımı hakkında güncel veriler sunacağı ve yeni stratejiler geliştirilmesine ışık tutacağı belirtiliyor.
