CHP Hatay Milletvekili Mevlüt Dudu, narenciye tarımında yaşanan sorunların araştırılması, üretici birliklerine daha çok devlet desteği verilmesi ve ihracat kapasitesinin arttırılmasına yönelik çözüm yollarının geliştirilmesi için TBMM’de meclis araştırması açılması için önerge verdi.
Dudu, yaptığı açıklamada, ülkemizde narenciye sektörünün; 4 milyon tona yakın üretiminin, 942 milyon dolarlık ihracatı ile özellikle Ege ve Akdeniz bölgesinde doğrudan ya da dolaylı olarak 5 milyon insanın geçimini sağlayan en önemli sektörler arasında yer aldığını söyledi.
İklimi ve toprağı nedeniyle farklı bir aromaya sahip olan Türk narenciyesinin, dünyada her geçen gün daha çok rağbet gördüğünü ifade eden Dudu, şöyle devam etti:
“Dünya narenciye üretiminin yüzde 3.74’ünü karşılayan Türkiye’de narenciye tarımı her geçen gün gelişmektedir. Türkiye'de, yaklaşık 127.342 hektar büyüklüğünde bir alanı kapsayan narenciye bahçelerinde; limon, greyfurt, portakal ve mandalina yetiştirilmektedir. Limon üretiminin yüzde 81’i, greyfurt üretiminin yüzde 95.6’sı, portakal üretiminin yüzde 53’ü, mandalina üretiminin yüzde 72.2’si Mersin, Adana ve Hatay bölgelerinde üretilmektedir.
Ancak narenciyede yaşanan fiyat problemi ve arz-talep dengesizliği üreticiyi sıkıntıya sokmakta ve verdiği emeğin karşılığını alamamasına yol açmaktadır. Elektrik, mazot ve gübre fiyatlarında son 15 yılda yaşanan yüzde 200-300’e varan fahiş artışlara karşın ürün fiyatlarının aynı kalması üreticiyi geçim sıkıntısı ile karşı karşıya bırakmaktadır Dalında çürümeye bırakılan narenciye, çiftçilerimizi ödeyemedikleri krediler ve borçlara mahkum etmektedir.
Rusya ve Ortadoğu ülkeleriyle yaşanan istikrarsız süreçler de ihracatta dalgalanmalara neden olduğu için narenciye sektörünün sorunları ağırlaşmaktadır.
Narenciye tarımında yaşanan sorunların araştırılması, üretici birliklerine daha çok devlet desteği verilmesi ve ihracat kapasitesinin arttırılmasına yönelik çözüm yollarının geliştirilmesi için Anayasa’nın 98. Maddesi, TBMM İçtüzüğü’nün 104 üncü ve 105 inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılması için gereğini arz ederiz.”
MİLLETVEKİLİ DUDU, GEREKÇELERİ DE AÇIKLADI
CHP Hatay Milletvekili Mevlüt Dudu, TBMM’de sunmuş olduğu önergenin gerekçelerini de şöyle sıraladı:
“Narenciye üretimi, hem halkımızın sağlığına hem de ekonomiye büyük katkılar sağlamaktadır. İçerdiği organik asitler ve vitaminler bakımından bağışıklık sistemimizi güçlendiren narenciye, gribal enfeksiyonlara karşı en doğal ilaçtır. Narenciye sektörü, ekonomimiz açısından da son derece önemlidir. Yaş sebze ve meyve ihracatındaki yüzde 46.2’lik payı ile lokomotif sektörlerimizden birini oluşturmaktadır.
Türkiye, 2015 yılında 3.8 milyon ton narenciye üretmiş, bunun 1.5 milyon tonunu yurtdışına satmıştır.
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre 136.3 milyon ton olan dünya narenciye üretiminin yüzde 2.7’sini oluşturan Türkiye, dünya sıralamasında dokuzuncudur. Türkiye, narenciye ihracatında ise dünya beşincisidir.
Ülkemizde narenciye üretimi Akdeniz ve Ege Bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. Üretimde Adana yüzde 24.8 ile birinci, Mersin yüzde 23 ile ikinci, Hatay yüzde 22.5 ile üçüncü sırada yer almaktadır. Bu illerimizi üretimde yüzde 15.3 ile Antalya, yüzde 7.6 ile Muğla, Yüzde 3.2 ile İzmir, yüzde 2.1 ileAydın, yüzde 1 ile Osmaniye izlemektedir.
2014 yılında, 3.783.517 ton üretim ile Türkiye, Akdeniz havzasındaki en büyük üreticilerden biri olmuştur. 2015 yılında portakal, mandalina, limon, greyfurt ve turunç üretimi 3 milyon 975 bin tona ulaşmıştır.
Ne var ki narenciye üretiminde girdi fiyatlarındaki dalgalanma çiftçimizi zora sokmaktadır. Tarım girdilerinde tamamen dışa bağımlı olmamız da önemli sorunlarımız arasında yer almaktadır. Türkiye’de kimyevi gübre tüketimi de katlanarak artmaktadır. 2002-2015 yılları arasında kimyevi gübre tüketimi 22 kat artış göstermiştir.
İHRACATTA DALGALANMA
İhracattaki dalgalanma da diğer sorunumuzdur. Türkiye’nin ihracat yaptığı ülkeleri çeşitlendirmesi, ekonomisi açısından elzemdir. 2015 yılında narenciye ihracatının yüzde 34’ü Rusya’ya, yüzde 24’ü Irak’a, yüzde 8’i Ukrayna’ya, yüzde 5’i Suudi Arabistan’a, yüzde 4’ü Romanya’ya yapılmıştır. Kasım 2015 yılında Rusya ile yaşanan uçak krizinin ardından bu ülkenin Ocak 2016’dan Ekim 2016 tarihine kadar uyguladığı ambargo ihracatımıza büyük darbe vurmuştur. Ocak-Ağustos 2016 döneminde narenciye ihracatımızdaki kayıp 50.1 milyon dolara ulaşmıştır. Narenciyemiz, Rusya’nın ambargoyu kaldırmasının ardından Rus pazarına 20 Ekim 2016 tarihi itibarıyla girmeye başlamıştır.
Ekim 2016’da geçen yılın aynı ayına göre AB ülkelerine yapılan ihracatın da büyük oranda azaldığı görülmektedir. Hollanda’ya narenciye ihracatı dolar üzerinden yüzde 34, İtalya’ya yüzde 52, Sırbistan’a yüzde 27, Çek Cumhuriyeti’ne yüzde 26, Romanya’ya yüzde 10 oranında düşmüştür.
Narenciye ihracatımızda aslan payını Bağımsız Devletler Topluluğu, Ortadoğu ülkeleri ve AB ülkeleri almaktadır. Ortadoğu ülkelerine yönelik ihracatın da istikrarlı olmadığı görülmektedir.
Özetle; narenciye sektöründe dış pazarda rekabet gücünü arttıracak önlemlerin alınması, nitelikli ziraat mühendisi ve ziraat teknikerleri sayısının arttırılması, ihracat ödemelerinin peşinen yapılması, ihracat yapılan ülkelerin çeşitlendirilmesi, üretimden pazarlamaya kadar tüm aşamalarda eğitime ağırlık verilmesi ve çözüm yollarının kapsamlı olarak araştırılması gerekmektedir.”
