Antakya Doğa Sanat ve Turizm Derneği Başkanı Dr.Biyolog Samim Kayıkçı bölgemiz endemik türlerinden Zeytin ile ilgili yayınladığı bilgilendirme yazısında, “Zeytin bu eşsiz coğrafyanın kalbinde... Bu coğrafyanın süsü, umudu, özlemi... Zeytin kültürdür... Zeytin medeniyettir... Zeytin Akdeniz’dir... Zeytin bilgeliktir… Zeytin berekettir... Zeytin barıştır...
Bilimsel adı “Olea europaea” olan zeytin, Zeytingiller (Oleaceae) ailesine ait bir ağaç türüdür. Akdeniz bölgesinin doğal bir türü olan zeytin bahar aylarında beyaz renkli küçük çiçekler açan, her dem yeşil bir ağaçtır. Son derece önemli bir tarım bitkisi olan zeytin, dünyada daha çok Akdeniz İklimin hâkim olduğu ve Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerde (İspanya, Tunus, İtalya Fas, Türkiye, Yunanistan, Suriye, Cezayir, Portekiz, Libya) yetiştirilmektedir. Zeytin, Akdeniz Havzasının tüm ülkelerinde hem ekonomik hem de kültürel açıdan çok önemli bir yer tutar. Günümüzde Amerika, Afrika ve Avustralya’da uygun iklim koşulların olduğu bölgelerde de yetiştirilmeye başlanmıştır.
Zeytin Antik Yunan mitolojisinden, Roma İmparatorluğu’na ve kutsal kitaplara kadar pek çok medeniyet, kültür ve inanç sisteminde önemli bir yer tutmuştur. Zeytin, pek çok farklı ülkenin geleneksel halk tıbbında, diyabet, hipertansiyon, ishal, solunum sistemi rahatsızlıkları, iltihap, idrar yolları rahatsızlıkları, astım, gut, basur ve göz iltihabı gibi birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Zeytinin (meyve, yaprak ve yağ), Fas’ta diyabet, Kenya’da sıtma ve zatürre, İspanya’da kurt düşürücü, kan basıncı düzenleyici, ateş düşürücü, meme iltihabı, kulak ağrısı ve cilt hastalıkları iyileştirici, Pakistan’da kurt düşürücü, diyabet ve diş ağrısı tedavisi için kullanıldığı raporlanmıştır. Ülkemizin farklı illerinde, zeytin yapraklarının mide ağrısı, diyabet, yüksek kolesterol ve yüksek tansiyon tedavisinde kullanıldığı belirtilmiştir. Zeytinyağının gaz giderici (bebeklerde), ateş düşürücü, kemik güçlendirici (bebeklerde), kırık ve yara iyileştirici olarak ayrıca akrep sokması, göz rahatsızlıkları, kulak ağrısı ve kabızlık tedavisinde kullanıldığı rapor edilmiştir. Hatay ilinde zeytin yapraklarının kaynatılmasıyla elde edilen suyun ve zeytinyağının, anti-diyabetik ve kolesterol düşürücü olarak kullanıldığı ayrıca bitkinin yapraklarının ağız yaraları ve ağız kokusu tedavisi için kullanıldığı raporlanmıştır.
Zeytin tanesinde % 50-60 su, % 18-25 yağ, %15-18 karbonhidrat, % 5 selüloz ve % 1,5-2 protein bulunur. Zeytinyağında başlıca yağ asitleri oleik asit, linoleik asit, palmitik asit, stearik asit ve linolenik asittir. Zeytinde bulunan fenolik maddeler başlıca fenolik glikozitler (oleuropein vb.), flavonoidler, flavonol glikozitleri, antosiyaninler ve fenolik asitlerdir. Oleropin (oleuropein) bilinen en etkili antioksidanlardan biridir. Oleropinin antioksidan, antimikrobiyal, antienflamatuar, antiviral, antitümör, kolesterol düşürücü ve damar sertliğini önleyici aktiviteler dâhil olmak üzere çok sayıda farmakolojik özelliğe sahip olduğu raporlanmıştır. Zeytin yaprağında bulunan fenolik bileşenlerin pek çoğunun antioksidan, antifungal, antibakteriyel özellikler gibi pek çok biyolojik aktiviteye sahip olduğu bildirilmiştir.
Hatay ili zeytin çeşitliliği ve üretimi açısından önemli bir yere sahiptir. İlimize özgü halhalı, sarı habeşi, saurani, sayfi, karamani, elmacık ve as topakaşı çeşitleri bulunmaktadır. Bunun yanında ilimizde birçok yerli (gemlik, ayvalık, domat, girit, uslu vb.) ve yabancı (arbequine, frantoio, manzanilla vb.) zeytin çeşidi de yetiştirilmektedir.
Hatay ili uygun iklim ve toprak özellikleri, zengin gen kaynakları ve kadim tarımsal kültürüyle zeytin endüstrisi açısından çok büyük bir potansiyel barındırmaktadır. Bu kadar büyük bir potansiyele sahip olan ilimizin doğru politikalar ve uygulamalarla zeytincilik açısından, şu anda bulunduğu konumdan çok daha ileride, tüm bölgenin parlayan yıldızı olacağı aşikârdır. Bu yıl 8. Altınözü Zeytin, Zeytinyağı ve Gastronomi Festivali 26-27 Ekim tarihlerinde düzenlenecek. Bu güzel ve faydalı festivalin düzenlenmesinde emeği geçenlere çok teşekkür ediyorum. Festival fakiri olan ilimizde yapılacak olan ve tüm şehri kapsayacak geniş katılımlı bir zeytin festivalinin (1. Hatay Zeytin Festivali) bu güzel şehrin tanıtımına ve kalkınmasına büyük katkı sağlayacağını düşünüyorum” ifadelerine yer verdi.
