UNICEF Türkiye’de çocuk işçiliğinin önlenmesi çalışmaları kapsamında, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK)bir toplantı düzenledi. Savon otelde gerçekleşen toplantıya HESOB Başkanı Kadir Teksöz, Hatay İl Milli Eğitim Müdürü Kemal Karahan, SGK Hatay İl Müdürü Hamit Bal, Hatay Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürü Ali Sandıkçı ile oda başkanları katıldı. UNICEF Türkiye’de çocuk işçiliğinin önlenmesi çalışmaları kapsamında, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK)’nun da içinde bulunduğu özel sektör kuruluşları ileişbirliği içinde “Çocuk Hakları ve İş İlkeleri Programı”nı başlatmıştır. Araştırmalar, çocuk işçiliğinin sebeplerinin gerek ulusal ve gerekse toplum/aile düzeyinde çok farklı faktörlere dayandığını ortaya koymaktadır. Bu nedenle çocuk işçiliği ile mücadele, çok sektörlü yaklaşımlarla ele alınmak zorundadır. Çocuk işçiliği ile mücadelede işyerleri ve işverenler konunun doğrudan tarafı olmaları bakımından kilit bir role sahiptir. Bu sebeple TESK, bağlı örgütleri ve üye işyerleri ile birlikte, Programın doğrudan hedef gruplarından birisi olarak seçilmiştir. TESK, geleceğin kalifiye işgücünü yetiştirmek amacıyla çocuk ve gençlere işletmelerde pratik eğitim verilmesi konusuna kendi kuruluş kanununda yer veren tek meslek kuruluşudur. Bu yönüyle TESK, diğer tüm meslek kuruluşları ve sivil toplum örgütleri arasında özel bir yere sahiptir. TESK’in kuruluş kanunu, çocuk ve gençlerin pratik meslek eğitiminde üye işletmelere aktif görev ve sorumluluk yüklemekte ve uygulamayı belli esaslara bağlamaktadır. Bu görev, 5362 Sayılı kanun uyarınca hazırlanan aşağıdaki 4 yönetmelik ve 2 Yönerge ile düzenlenmiştir:
Ü Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşlarınca Yapılacak Mesleki Eğitim Uygulamalarının Düzenlenmesine Dair Yönetmelik,
Ü Meslek Eğitimi Fonu Yönetmeliği,
Ü Çıraklık Eğitimi Uygulaması Yapılmayan Meslek Dallarında Mesleki Belgelerin Verilmesine İlişkin Yönetmelik,
Ü Pratik Eğitimin Verileceği İşyerleri ve Bunların Denetimine İlişkin Yönetmelik,
Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Tarafından Yapılacak Kurs ve Sınavların Esas ve Usullerine İlişkin Yönerge,
Denetleme ve Danışmanlık Gruplarının Kurulması ve Pratik Eğitimin Verileceği İşyerlerinin Denetimine İlişkin Yönerge.
Ülkemizde 18 yaşın altındaki çocuk ve gençler, akademik kariyer seçeneği dışında, 12 yıllık zorunlu eğitimlerinin yasa ile tanımlanmış belli bir aşamasında mesleki eğitime yönlenmek ve meslek öğrenmek seçeneğine de sahiptirler.
ÇOCUK İŞÇİLİĞİ NEDİR?
Çocuk işçiliği, dünyanın karşı karşıya kaldığı en kaygı verici tehlikelerden biridir. Dünyanın dört bir yanındaki birçok çocuk, oynama, ders çalışma ve öğrenme ile geçirmeleri gereken çağlarında para kazanmaya başlar. Çocukluk dönemi, OYUN, EĞİTİM, GELİŞME ve EĞLENME zamanıdır.
Temel barınma yiyecek ve eğitim ihtiyaçları karşılanmış çocuklar okula devamlarını, mesleğe yöneltme veya mesleki eğitim programlarına katılmalarını veya derslerden yararlanmalarını engellememek koşuluyla hafif işlerde çalışabilirler. Bu tür işler ÇSGB'nın ilgili yönetmeliğinde açıkça belirtilmiştir. Çocuklar fiziksel, sağlık, bedensel, zihinsel, bilişsel, duygusal psikososyal ve ahlaki gelişimlerini ve eğitimlerini olumsuz bir biçimde etkilemeyecek işlerde çalışabilirler. Bu tür işler çocukların gelişimine ve sorumluluk almalarına katkıda bulunur. Çocuğun kendi cep harçlığını çıkararak ailesine katkıda bulunması, sorumluluk duygusunun gelişmesine ve kendine güveninin artmasına yardımcı olur. Buna ek olarak, bu tür işler çocukların belli beceriler ve deneyimler kazanmalarına olanak sağladığı için aslında onları bir anlamda yetişkinliğe de hazırlar.
Çocuk işçiliğinin tanımında, yapılan işin türü, çalışma saatlerinin uzunluğu, işin tehlikeli nitelik taşıyıp taşımadığı ve çocuğun eğitimine müdahale edip etmediği temel ölçütlerdir.
UNICEF’e göre çocuk işçiliği “çocukların çalışmak için çok genç olmaları ya da fiziksel, zihinsel, sosyal veya eğitsel gelişimlerine zarar verebilecek tehlikeli faaliyetlerde bulunmalarıdır” diye tanımlanır. Çocuk işçiliği asgari yaş koşulu, ekonomik işler ve ev işleri ayrımına dayalı olarak aşağıdaki şekilde değerlendirilir. Bu ölçüte göre tanımlanan eşiği aşan saatlerle çalışılmasının çocuklar için zararlı olduğu kabul edilir ve kesinlikle ortadan kaldırılmalıdır:
ð 5-11 yaş: Haftada en az bir saat ekonomik iş ya da 28 saat ev işi
ð 12-14 yaş: Haftada en az 14 saat ekonomik iş ya da 28 saat ev işi
ð 15-17 yaş: Haftada en az 43 saat ekonomik iş ya da ev işi.
BM Çocuk Hakları Sözleşmesinin 32. maddesine göre, “Her çocuğun, ekonomik sömürüye ve her türlü tehlikeli işte ya da eğitimine zarar verecek ya da sağlığı veya bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaki ya da toplumsal gelişmesi için zararlı olabilecek nitelikte çalıştırılmasına karşı korunma hakkı vardır”.